بهترین خاک برای کاکتوس

کاکتوس یکی از بهترین گیاهان آپارتمانی به شمار می‌رود و به دلیل شرایط نگهداری نسبتاً ساده‌تری که این گیاه نسبت به دیگر گیاهان آپارتمانی دارد، افراد زیادی به دنبال خرید کاکتوس می‌باشد، ولی با وجود شرایط نگهداری آسان‌تر، نمی‌توان گفت که کاکتوس به هیچگونه نگهداری احتیاج نخواهد داشت؛ برای اینکه کاکتوس شما همیشه سرحال و تازه باشد، لازم است به یکسری نکات توجه شود که مهمترین آن‌ها، استفاده از خاک مخصوص کاکتوس می‌باشد. حال یک سوال مطرح می‌شود: بهترین خاک برای کاکتوس چه خاکی است؟

ویژگی‌های بهترین خاک برای کاکتوس

درست است که خاک کاکتوس به عناصر زیادی نیاز ندارد، ولی باید از یکسری ویژگی‌های (ویژگی‌هایی به غیر از گلدان مناسب گیاه) برخوردار باشد تا بتواند شرایط رشد صحیح را برای گیاه فراهم سازد؛ در ادامه ما به شما ویژگی‌هایی را معرفی خواهیم کرد که با توجه به آن‌ها می‌توانید بهترین خاک را برای کاکتوس خریداری نمایید:

1. ساختار خشک و سبک

اولین ویژگی خاک مخصوص کاکتوس، ساختار متخلخل یا تخلیه شده آن می‌باشد؛ بهترین خاک برای کاکتوس باید حاوی مواد شنی و سبک باشد تا مانع جذب آب اضافه به کاکتوس شود و آب اضافه به سرعت تخلیه شود.

نکته: توجه داشته باشید که مناسب‌ترین خاک برای رشد کاکتوس‌ها، خاک خشک و آهکی می‌باشد؛ در صورتی که خاک، مرطوب باقی بماند، ریشه‌های کاکتوس پوسیده خواهند شد.

2. وجود فضای مناسب در خاک جهت هوارسانی به ریشه‌ها

یکی دیگر از ویژگی‌های خاک مناسب کاکتوس، وجود فضاهای مناسب در بین ذرات خاک می‌باشد؛ خاک کاکتوس نباید ساختاری چسبنده و فشرده داشته باشد، بلکه باید به گونه‌ای باشد که اجازه دهد تا هوا به خوبی بین ریشه‌های گیاه حرکت کرده و امکان تنفس بهتر را برای کاکتوس فراهم سازد.

3. عدم وجود مواد آلی زیاد

به طور میانگین، خاک‌های مخصوص کاکتوس نسبت به خاک‌های گلدان معمولی از مواد آلی کمتری برخوردار هستند؛ وجود مواد آلی کم در خاک کاکتوس با ایجاد ساختاری کم تراکم در خاک شده و مانع تجمع رطوبت اضافه می‌شود.

توجه داشته باشید که بهترین خاک برای کاکتوس نباید خالی از مواد آلی باشد؛ در واقع وجود درصد کمی از مواد آلی مانند فسفر، نیتروژن و پتاسیم در خاک برای کاکتوس ضروری است. همچنین توجه داشته باشید که نباید نیتروژن بیش از حدی در خاک کاکتوس وجود داشته باشد.

4. وجود PH مناسب در خاک کاکتوس

هر خاکی دارای درصد مشخصی از حالت بازی و اسیدی بودن می‌باشد؛ خاک مخصوص کاکتوس به خاکی گفته می‌شود که خاصیت بازی و اسیدی آن در بهترین حالت برای این گیاه می‌باشد؛ اکثر گونه‌های کاکتوس در خاک‌هایی با PH بین 6 و 7 (سطحی تقریباً خنثی و متمایل به اسیدی)، رشد بهتری دارند.

در صورتی که برای رشد کاکتوس از کود شیمیایی استفاده می‌کنید، ممکن است که PH خاک کمی تغییر کند، ولی نگران نباشید، می‌توانید با آبیاری منظم و صحیح، سطح PH خاک را مجدداً تنظیم نمایید؛ همچنین می‌توانید با استفاده از سنگ آهک یا گوگرد نیز سطح PH خاک مخصوص کاکتوس را به حالت عادی برگردانید.

5. برخورداری از مواد معدنی

بهترین خاک برای کاکتوس در حالت ایده‌آل، از مواد و اجزاء معدنی مانند ماسه، پرلیت یا پوکه برخوردار می‌باشد؛ وجود این مواد در خاک، باعث تقویت ساخت خاک، زهکشی و جلوگیری از غرقابی (تجمع بیش از حد رطوبت در خاک) خواهند شد.

ترکیبات بهترین خاک برای کاکتوس

خاک کاکتوس می‌تواند ترکیبات مختلفی داشته باشد ولی در صورتی که بخواهیم بهترین ترکیب رو برای خاک کاکتوس نام ببریم، باید گفت که ترکیب شن، ماسه، ورمی کمپوست و پیت ماس می‌تواند بهترین ترکیب برای خاک کاکتوس باشد؛ ترکیبات نام برده شده بسیار سبک بوده و از زهکشی بالایی برخوردار هستند و می‌توانند کیفیت خاک را برای پرورش کاکتوس، افزایش دهند.

نکته: وجود زهکشی مناسب در خاک گلدان، برای هر گیاهی حائز اهمیت می‌باشد؛ به عنوان مثال، برای گیاهی مانند دیفن باخیا باید از گلدان مناسب دیفن باخیا استفاده کرد که یکی از شرایط گلدان مناسب، وجود سیستم زهکشی مناسب می‌باشد.

ترکیب شن و پرلیت باعث می‌شود تا آب داخل خاک به راحتی تخلیه شده و رطوبت اضافی به ریشه‌های کاکتوس، آسیبی وارد نکند؛ همچنین، کمپوست از مواد آلی مناسبی برخوردار بوده که گیاه را تغذیه کرده و باعث رشد آن خواهد شد؛ و در نهایت، ماسه به حرکت هوا در بین ریشه‌ها و تهویه خاک، کمک بسیاری می‌کند.

ماسه؛ خاک مناسب برای کاکتوس

بدون شک، ماسه یک جزء اصلی از خاک کاکتوس می‌باشد؛ به صورت کلی می‌توان گفت که، در ساخت بهترین خاک برای کاکتوس می‌توان از ماسه برای بیش از 70 درصد از ترکیبات آن، استفاده کرد؛ ماسه رودخانه که هیچگونه املاح و نمکی در خود ندارد، بهترین نوع ماسه در فرایند تولید بهترین خاک برای کاکتوس محسوب می‌شود.

نکته: توجه داشته باشید که استفاده از ماسه معادن در خاک کاکتوس، به دلیل وجود رسوب و املاح مختلف، اصلاً گزینه مناسبی نمی‌باشد.

پیت ماس؛ مناسب برای نگهداری کاکتوس

در تولید بهترین خاک برای کاکتوس باید به میزان 20 درصد از پیت ماس استفاده کرد. پیت ماس یک ماده مناسب برای تولید خاک کاکتوس بوده که از تجزیه خزه بدست می‌آید؛ این ماده از وزن کمی برخوردار بوده و آب زیادی را نیز جذب خود می‌کند؛ و توجه داشته باشید پیت ماس پس از جذب آب بیش از حد، به سرعت، آب اضافه را از خود خارج می‌کند.

طرز تهیه خاک مخصوص کاکتوس

در صورتی که قصد خرید خاک مخصوص کاکتوس را ندارید و می‌خواهید خودتان یک خاک مناسب را آماده کنید، ما به شما طرز تهیه خاک مناسب کاکتوس را آموزش خواهیم داد؛ بهترین خاک برای کاکتوس خاکی است که از کمپوست، پرلیت، شن و ماسه تشکیل شده باشد؛ این مواد می‌توانند بهترین شرایط را برای رشد کاکتوس فراهم سازند.

به صورت کلی، برای تهیه خاک مخصوص کاکتوس با ترکیبات نام برده شده، می‌توانید طبق مراحل زیر پیش بروید:

1.  شن را شست و شو دهید

در مرحله اول، شن را از هرگونه آلودگی پاک کنید؛ پس از تمیز کردن شن، آن را درون ظرف بزرگی مانند یک تشت قرار دهید.

نکته: به صورت میانگین، 60 تا 70 درصد از خاک کاکتوس، ترکیبی از شن و ماسه (با نسبت برابر) می‌باشد.

2. افزودن پرلیت به شن

پرلیت یک ماده سبک بوده که به خاک در تخلیه رطوبت اضافه خود، کمک کرده و کاکتوس را از رطوبت زیاد نجات می‌دهد. در مرحله دوم، باید پرلیت را به شن اضافه و آن‌ها را با یکدیگر ترکیب نمایید؛ نسبت پرلیت به شن در حدود یک به یک می‌باشد؛ یعنی هرچقدر که شن به در تشت ریخته‌اید، باید به همان میزان نیز پرلیت به شن اضافه کنید.

3. افزودن مواد آلی مانند ورمی کمپوست

در مرحله بعد باید به مقدار مناسب، ورمی کمپوست به ترکیب خود اضافه کنید؛ کمپوست حاوی مواد آلی و مغذی بوده که از نظر تغذیه‌ای نقش اساسی در تهیه بهترین خاک برای کاکتوس ایفا می‌کند. میزان معمول ورمی کمپوست مورد نیاز، برابر با میزان مخلوط شن و ماسه (در حدود یک به یک) می‌باشد؛ یعنی مخلوط شن و پرلیت شما هرچقدر که باشد، باید به همان میزان، ورمی کمپوست به ترکیب اضافه نمایید.

نکته: البته از ترکیبات نام برده شده، مانند خاک کمپوست در ساخت خاک گلدان برای گیاهان دیگری نیز استفاده می‌شود؛ به عنوان مثال، خاک کمپوست و سبک، بهترین گزینه برای پر کردن گلدان مناسب برگ انجیری می‌باشد.

4. اضافه کردن ماسه

در مرحله چهار، کمی ماسه به ترکیب اضافه کنید تا خاکی را بدست آورید که از خاصیت تهویه هوا برخوردار باشد و به خوبی به ریشه‌های کاکتوس، هوارسانی کند. میزان ماسه مورد نیاز هم درست مثل مراحل قبل به نسبت یک به یک بوده و نیاز به اندازه گیری دارد.

نکته: در صورتی که به ماسه دسترسی نداشتید، می‌توانید از پوکه یا شن مرغ نیز استفاده نمایید.

5. مخلوط کردن خاک

در آخرین مرحله، تمامی این ترکیبات را به خوبی با هم مخلوط نمایید تا خاکی یکنواخت و همگن بدست آورید؛ توجه داشته باشید که هرچقدر ترکیبات خاک کاکتوس، بیشتر مخلوط شوند، کیفیت نهایی خاک نیز به همان میزان بالاتر خواهد بود.

6. اندازه گیری PH خاک بدست آمده

پس از اتمام کار و بدست آمدن خاک مخصوص کاکتوس، بهتر است که میزان اسیدی یا بازی بودن خاک را بررسی کنید؛ البته میزان PH خاک با استفاده از آبیاری با آب خنثی، به سطح نرمال خواهد رسید و انجام این مرحله ضروری نمی‌باشد، ولی اگر PH متر خاک دارید، بهتر است از آن استفاده نمایید تا بهترین خاک را برای کاکتوس بدست آورید.

در صورتی که PH خاک کم باشد، می‌توانید با افزودن کمی سنگ آهک به آن، میزان PH را افزایش دهید؛ از طرفی اگر میزان PH خاک بالا بود، با افزودن کمی گوگرد عنصری یا پیت ماس به آن، سطح اسیدیته خاک را کاهش دهید.

چگونه خاک کاکتوس را تقویت کنیم؟

کاکتوس به محیط خشک عادت دارد و به خاطر مقاومت بالایی که دارد، عناصر و مواد مغذی کم نیز می‌توانند پاسخگوی نیازهای این گیاه باشند و به همین دلیل، نیازی به توجه ویژه به خاک کاکتوس نمی‌باشد؛ ولی با این وجود، در صورتی که گیاه شما همانند گذشته، شاداب و سرسبز نبود و علت این مشکل را از خاک آن می‌دانید، بهتر است که اقدام به تقویت خاک کاکتوس نمایید.

پیش از بررسی روش‌های تقویت خاک مخصوص کاکتوس، باید اشاره کرد که برای تقویت خاک کاکتوس باید بررسی کرد که مشکل بستر، از بافت خاک و رطوبت آن است یا عدم وجود عناصر و موارد مغذی؛ پس از اتمام بررسی، جهت تقویت خاک می‌توانید به روش‌های زیر عمل کنید:

تقویت خاک با عناصر معدنی

همانطور که پیش‌تر به آن اشاره کردیم، خاک مناسب کاکتوس، خاکی است که مواد آلی زیادی در آن موجود نباشد ولی همچنین از مواد آلی نیز تهی نباشد؛ در صورتی که در خاک مد نظر شما، هیچگونه مواد آلی و عناصر معدنی موجود نبود و یا میزان عناصر معدنی بسیار کم بود، باید عناصر معدنی آن را افزایش دهید.

جهت تقویت خاک با عناصر معدنی و بدست آوردن بهترین خاک برای کاکتوس، بهترین گزینه، خرید کود مخصوص کاکتوس (این کود دارای فسفر، نیتروژن و پتاسیم است) می‌باشد؛ پیشنهاد جام سنگی به شما این است که کودهای 5-10-10 یا 1-7-6 را خریداری نمایید. البته در صورتی که کاکتوس شما به عناصر دیگر یا مقدار بیشتری از این عناصر نیاز داشته باشد، پیشنهاد می‌کنیم از یک متخصص کود فیدینگ، مشاوره دریافت نمایید.

تقویت بافت خاک

پیش‌تر هم به شما گفتیم که گیاه کاکتوس به خاک خشک با زهکشی بالا نیاز دارد؛ در صورتی که خاک گیاه مدنظر شما، زهکشی خود را از دست داده باشد و یا بیش از حد مجاد به آن آب داده باشید، بهتر است پیش از شروع تقویت بافت خاک، آبیاری آن را مدتی به تأخیر بیندازید تا خاک مخصوص کاکتوس به صورت کامل خشک شود.

در مرحله بعد باید زهکشی خاک را افزایش دهید؛ می‌توانید با افزودن موادی مانند شن مرغ، پوکه، ماسه درشت و پرلیت به خاک، تخلخل خاک کاکتوستان را افزایش دهید و مانع غرقاب شدن (تجمع بیش از حد رطوبت در خاک) آن شوید.

نکته: در صورتی که برای تقویت باف خاک به مواد نام برده شده دسترسی نداشتید، می‌توانید از مواد دیگری مانند پوسته صدف، کمپوست و پودر سنگ آهک به عنوان جایگزین استفاده نمایید.

زمان تعویض خاک کاکتوس

درست است که در صورت ضعیف شدن خاک، می‌توان آن را تقویت کرد ولی با گذر زمان، خاک تجزیه شده و ساختار خود را از دست می‌دهد؛ جهت حفظ گیاه، باید همیشه از خاکی با ساختار مناسب استفاده کرد و به این منظور، باید هر 1 الی 2 سال یکبار، خاک کاکتوس را تعویض کرد.

جهت تعویض خاک، گیاه را به آرامی از گلدان خارج کنید، گلدان را کاملاً از خاک قدیمی پاک کرده و مخلوط خاک تازه کاکتوس را جایگزین آن نمایید تا یک خاک زهکشی شده و یک محیط غنی از مواد مغذی را برای کاکتوس خود ایجاد نمایید.

نکته: برای هر گیاه، بهتر است گلدان مناسبی استفاده نمایید؛ به عنوان مثال، برای گیاهانی مانند پتوس، سانسوریا و …، بهتر است از گلدان مناسب پتوس و گلدان مناسب سانسوریا استفاده نمایید.

سخن پایانی

حال متوجه شدید که بهترین خاک برای کاکتوس خاکی است که دارای ویژگی‌هایی همچون قابلیت هوارسانی به ریشه، برخوردار از مواد آلی (نه زیاد و نه کم)، ساختاری خشک و … باشد؛ متوجه شدید که در صورتی که کیفیت خاک مخصوص کاکتوس کاهش پیدا کرد، می‌توانید جهت افزایش کیفیت آن از روش‌های تقویتی که به شما معرفی کردیم، استفاده نمایید.

همچنین فهمیدیم که خاک کاکتوس باید در بازه زمانی 1 الی 2 سال یکبار، تعویض شده و برای رشد مدام و صحیح گیاه، از خاک تازه با ساختاری مناسب استفاده کرد؛ به این منظور نیز شما می‌توانید از روش‌های تهیه خاک مخصوص کاکتوس که پیش‌تر به شما معرفی کردیم، استفاده نمایید تا بهترین خاک را برای کاکتوس خود، تهیه کنید.